Η μετα-COVID19 λειτουργία των πολιτικών δικαστηρίων

Από την προσεχή Δευτέρα, 1^η Ιουνίου 2020, τίθεται και πάλι σε λειτουργία ο μηχανισμός της απονομής της Δικαιοσύνης που ήταν σε ύπνωση από τις 13 Μαρτίου 2020 σύμφωνα με το άρθρο 11 της ΠΝΠ της 11.3.2020 (ΦΕΚ Α' 55/11-03-2020), που κυρώθηκε με το Ν. 4682/2020 (ΦΕΚ 76 A'/03.04.2020) και τις διαδοχικές ΚΥΑ που εκδόθηκαν από τις 12.3.2020 μέχρι και τις 15.5.2020 (για το πλαίσιο που είχε διαμορφωθεί με τις διαδοχικές ΚΥΑ βλ. https://fotisgiannoulas.blogspot.com/2020/04/blog-post.html). Ήδη με την ΚΥΑ με αριθμό Δ1α/ΓΠ.οικ. 33202/28.5.2020 (ΦΕΚ Β΄ 2033/28.5.2020) ότι από 1.6.2020 λειτουργούν και πάλι το ΑΕΔ και τα Ειδικά Δικαστήρια, το ΣτΕ, τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια, το Ελεγκτικό Συνέδριο και το σύνολο των πολιτικών δικαστηρίων της χώρας.

Ήδη έχει κατατεθεί στη Βουλή τροπολογία των Υπουργών Δικαιοσύνης, Οικονομικών, Ανάπτυξης και Εθνικής Άμυνας σε σχέδιο νόμου του Υπουργείου Υγείας που αναμένεται άμεσα να ψηφιστεί και να τεθεί σε ισχύ. Πάντα με την επιφύλαξη της τελικής ψήφισης της τροπολογίας και τυχόν διορθώσεων που μπορεί να παρεισφρύσουν την τελευταία στιγμή, οι βασικές αλλαγές στην καθημερινή άσκηση της δικηγορίας από Δευτέρα, 1/6/2020 συνοψίζονται στα εξής:

Α. ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ

Κατά την νέα διάταξη «Το χρονικό διάστημα της επιβολής του μέτρου της προσωρινής αναστολής (13.3.2020 -31.5.2020) δεν υπολογίζεται στις νόμιμες και δικαστικές προθεσμίες για τη διενέργεια διαδικαστικών και εξώδικων πράξεων, καθώς και άλλων ενεργειών ενώπιον των δικαστηρίων, συμβολαιογράφων ως υπαλλήλων του πλειστηριασμού, υποθηκοφυλακείων, κτηματολογικών γραφείων και άλλων τρίτων προσώπων. Μετά τη λήξη της παραπάνω αναστολής οι προθεσμίες αυτές τρέχουν για όσο χρονικό διάστημα υπολείπεται για να συμπληρωθεί η αντίστοιχη προβλεπόμενη από το νόμο προθεσμία. Ειδικότερα οι προθεσμίες της παρ. 2 του άρθρου 215, των παρ. 1 και 2 του 237 και του άρθρου 238 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (ΚΠολΔ), καθώς και οι προθεσμίες άσκησης ανακοπών, ένδικων μέσων και πρόσθετων λόγων δεν συμπληρώνονται, αν δεν παρέλθουν επιπλέον τριάντα (30) ημέρες από την προβλεπόμενη λήξη τους».

Με την νέα διάταξη:

(α) Ρυθμίζονται μόνον θέματα προθεσμιών του δικονομικών δικαίου, νομίμων και δικαστικών.

(β) Επαναλαμβάνει με άλλη διατύπωση – προφανώς για λόγους διάλυσης τυχόν αμφιβολιών – τον πάγιο κανόνα κατά τον οποίο το χρονικό διάστημα της αναστολής, δεν υπολογίζεται στο χρόνο της παραγραφής: Όταν λήγει το διάστημα της αναστολής η προθεσμία συνεχίζει να τρέχει από το χρονικό σημείο, από το οποίο είχε τεθεί σε ισχύ η αναστολή.

(γ) Ειδικά για κάποιες περιπτώσεις προθεσμιών (και όχι για όλες), ο νόμος δεν περιορίζεται απλά στο να ορίσει ότι από 1/6/2020 «ξεπαγώνει» ο χρόνος, αλλά δίνει επιπλέον τριάντα (30) ημέρες για να συμπληρωθεί η σχετική δικονομική προθεσμία. Πρόκειται για τις προθεσμίες:

§  Των 30 ημερών για την επίδοση της αγωγής κατά την νέα τακτική διαδικασία (ΚΠολΔ 215 §2)

§  Των 100 (ή 130) ημερών για τις προτάσεις της νέας τακτικής διαδικασίας (ΚΠολΔ 237 §1)

§  Των 15 ημερών της προσθήκης της νέας τακτικής διαδικασίας (ΚΠολΔ 237 §2)

§  Των παρεπόμενων ενδίκων βοηθημάτων στο πλαίσιο και πάλι της νέας τακτικής διαδικασίας, ήτοι ανταγωγές, παρεμβάσεις, προσεπικλήσεις ανακοινώσεις (ΚΠολΔ 238)

§  Άσκησης ανακοπών (όλων, του νόμου μη διακρίνοντος)

§  Άσκησης ενδίκων μέσων (τακτικών ή έκτακτων, του νόμου μη διακρίνοντος)

§  Άσκησης πρόσθετων λόγων (επί ανακοπών ή ενδίκων μέσων, του νόμου διακρίνοντος).

(δ) Δεν ορίζεται τίποτε σε σχέση με τις προθεσμίες του ουσιαστικού δικαίου, δηλαδή με τις προθεσμίες παραγραφής και τις αποσβεστικές προθεσμίες. Αφού δεν ορίζεται κάτι ειδικά, όταν αρθεί η αναστολή των προθεσμιών αυτών, θα ισχύσουν οι γενικές διατάξεις. Ειδικά επισημαίνουμε την ΑΚ 257, κατά την οποία «Το χρονικό διάστημα της αναστολής, δεν υπολογίζεται στο χρόνο της παραγραφής. Όταν πάψει η αναστολή, η παραγραφή συνεχίζεται, σε καμία όμως περίπτωση δεν συμπληρώνεται πριν περάσουν έξι μήνες» ενώ κατά την ΑΚ 279 «στις περιπτώσεις που ο νόμος ή τα μέρη τάσσουν προθεσμία μέσα στην οποία πρέπει να ασκηθεί το δικαίωμα (αποσβεστική προθεσμία) εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για την παραγραφή».

Β. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΔΙΚΑΣΙΜΩΝ ΜΑΤΑΙΩΘΕΙΣΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΘΕΝ ΑΝΑΒΟΛΕΣ

Προβλέπεται διαδικασία αυτεπάγγελτων «οίκοθεν» προσδιορισμών νέων δικασίμων και αυτεπάγγελτων αναβολών σε μια σειρά περιπτώσεων και συγκεκριμένα:

(α) Σε περίπτωση ματαίωσης διαρκούσης της αναστολής της συζήτησης υπόθεσης οποιουδήποτε βαθμού δικαιοδοσίας και οποιασδήποτε διαδικασίας. Στην περίπτωση αυτή, γίνεται οίκοθεν επαναπροσδιορισμός.

(β) Στις περιπτώσεις που, συντρέχει περίπτωση προκατάθεσης προτάσεων προ 20ημέρου (δηλαδή είτε στο πλαίσιο της παλαιάς τακτικής διαδικασίας του Πολυμελούς Πρωτοδικείου, είτε στο πλαίσιο υποθέσεων Εφετείου όταν η πρωτόδικη απόφαση είχε εκδοθεί ερήμην από Πολυμελές Πρωτοδικείο), κατά τις οποίες η μεν συζήτηση των υποθέσεων είναι προσδιορισμένη στο 20ήμερο μετά την 1^η Ιουνίου, αλλά δεν ήταν δυνατή η κατάθεση προτάσεων ή προσθήκης, καθώς οι χρόνοι κατάθεσης ενέπιπτε στο χρονικό διάστημα της αναστολής και οι διάδικοι δεν είχαν καταθέσει ήδη προτάσεις και αντικρούσεις με τα σχετικά αποδεικτικά τους μέσα και διαδικαστικά έγγραφα. Στην περίπτωση, αυτή το Δικαστήριο αναβάλλει οίκοθεν την συζήτηση.

Στις περιπτώσεις αυτές η νέα δικάσιμος ορίζεται αυτεπαγγέλτως, με πράξη του προέδρου του τμήματος ή του δικαστή. Ρητώς ορίζεται ότι η νέα συζήτηση προσδιορίζεται σε σύντομη κατά το δυνατόν δικάσιμο και κατά προτεραιότητα εντός του χρονικού διαστήματος από 1.7.2020 έως 15.7.2020 ή από 1.9.2020 έως 15,9.2020. Βέβαια, γίνεται αντιληπτό ότι η συζήτηση υποθέσεων δύο (2) μηνών (αν συνυπολογίσουμε και το 15ήμερο του Πάσχα, οπότε ούτως ή άλλως δεν υπήρχαν δικάσιμοι) είναι αδύνατο να «χωρέσει» μέσα σε διάστημα ενός (1) μηνός.

Γ. ΑΝΑΒΟΛΗ ΚΑΤΟΠΙΝ ΑΙΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ ΤΗΣ ΚΠολΔ 241

Παρά το γεγονός ότι η ΚΠολΔ 241 επιτρέπει την χορήγηση αναβολής μόνον μία φορά και μόνο για σπουδαίο λόγο, η νέα ρύθμιση προβλέπει την κατά παρέκκλιση της ΚΠολΔ 241 χορήγηση αναβολής και μάλιστα ατελώς (χωρίς την καταβολή του παραβόλου υπέρ ΤΑΧΔΙΚ κατά την ΚΠολΔ 241 §3) στις ακόλουθες περιπτώσεις:

(α) Σε όλες τις υποθέσεις πλην αυτών της νέας τακτικής (στον α΄ και β΄ βαθμό) και αυτών ενώπιον του Αρείου Πάγου: Παρέχεται η δυνατότητα υποβολής αιτήματος αναβολής και μάλιστα χωρίς παράσταση στο ακροατήριο, αλλά με υποβολή κοινής δήλωσης κατά το άρθρο 242 §2 ΚΠολΔ (και κατά παρέκκλιση της ΚΠολΔ 115 §2 περί προφορικότητας). Η δήλωση αυτή πρέπει να υποβάλλεται μέχρι τις 12:00 το μεσημέρι της προτεραίας της δικασίμου στην γραμματεία του οικείου δικαστηρίου. Η αναβολή δεν είναι ρητώς υποχρεωτική για το δικαστήριο, αν και στην περίπτωση της κοινής δήλωσης του άρθρου 242 ΚΠολΔ κρίνεται ότι θα είναι εξαιρετικά απίθανο το αίτημα να απορριφθεί.

(β) Στις υποθέσεις κατά τις οποίες οι προθεσμίες του άρθρου 228, της περ. β της παρ. 1 του άρθρου 591, της παρ. 2 του άρθρου 686 και της παρ. 3 του άρθρου 748 ΚΠολΔ, καθώς και οποιεσδήποτε άλλες προθεσμίες κλήτευσης των διαδίκων έληγαν ή λήγουν εντός του χρονικού διαστήματος της αναστολής και ο υπολειπόμενος χρόνος συμπλήρωσης τους δεν επαρκεί για την τήρηση των προθεσμιών αυτών. Στην περίπτωση αυτή η χορήγηση της αναβολής είναι ρητώς υποχρεωτική για το δικαστήριο.

(γ) Στις υποθέσεις, κατά τις οποίες το χρονικό διάστημα μετά τη λήξη της αναστολής δεν επαρκεί για να τηρηθούν, σε σχέση με την ορισθείσα δικάσιμο, οι προθεσμίες άσκησης των πρόσθετων λόγων ή της αντέφεσης. Και στην περίπτωση αυτή η χορήγηση της αναβολής είναι υποχρεωτική για το Δικαστήριο. Μάλιστα, λόγω του κανόνα κατά τον οποίο η άσκηση προσθέτων λόγων αναίρεσης είναι δυνατή μόνον μέχρι την 1^η συζήτηση της αίτησης αναίρεσης, η νέα διάταξη ορίζει ότι – κατ’ εξαίρεση για τις αιτήσεις αναίρεσης που τυχόν αναβληθούν στο πλαίσιο της ρύθμισης αυτής – η κατά τα άνω άσκηση των προσθέτων λόγων αναίρεσης στη νέα δικάσιμο είναι παραδεκτή. Ο νομοθέτης μάλιστα, προκειμένου να αποτρέψει καταστρατηγήσεις και καταχρηστική επίκληση της διάταξης αυτής, προβλέπει ότι η μη άσκηση των πρόσθετων λόγων ή της αντέφεσης από τον διάδικο που ζήτησε την αναβολή για το λόγο αυτό, θα έχει ως συνέπεια την επιβολή ποινής τάξεως κατά το άρθρο 205 ΚΠολΔ.

(δ) Στις εκκρεμείς υποθέσεις ενώπιον του Αρείου Πάγου, όταν η κατά την παρ. 1 του άρθρου 570 ΚΠολΔ προθεσμία κατάθεσης των προτάσεων ή η κατά την παρ. 3 του άρθρου 570 ΚΠολΔ προθεσμία κατάθεσης των εγγράφων έληξε ή λήγει εντός του χρονικού διαστήματος της αναστολής, όμως η συζήτηση της αναίρεσης έχει προσδιορισθεί σε χρόνο βραχύτερο της συμπλήρωσης των ως άνω προθεσμιών.  Στην περίπτωση αυτή τυχόν αίτημα του έχοντος το αντίστοιχο βάρος διαδίκου είναι υποχρεωτικό να γίνει δεκτό. Και πάλι για λόγους αποτροπής καταστρατηγήσεων και καταχρηστικών συμπεριφορών ο νομοθέτης ορίζει ότι αν ο διάδικος δεν προβεί στις ενέργειες για τις οποίες του χορηγήθηκε η αναβολή, θα του επιβληθεί ποινή τάξης κατά το άρθρο 205 ΚΠολΔ.

Δ. ΧΡΟΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το νέο σύστημα που εισάγεται περί χρονικού καταμερισμού της συζήτησης των υποθέσεων. Το νέο σύστημα:

(α) Ισχύει για περιορισμένο χρονικό διάστημα και δη από 1.6.2020 μέχρι 15.9.2020.

(β) Οι διάδικοι μέχρι την 12^η ώρα της προτεραίας της δικασίμου έχουν το βάρος να ειδοποιήσουν την γραμματεία του δικαστηρίου είτε (α) για την υποβολή κοινού αιτήματος αναβολής με την υποβολή κοινής δήλωσης (κατά το άρθρο 242 §2 ΚΠολΔ), που την υποβάλλουν μέσω e-mail, (β) είτε για την πρόθεση όλων των διαδίκων για συζήτηση της υπόθεσης χωρίς την εξέταση μαρτύρων επ’ ακροατηρίω.

(γ) Βάσει των δηλώσεων αυτών ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου ή ο αρμόδιος δικαστής κατανέμει χρονικά εντός της αυτής ημέρας τις εγγεγραμμένες στο πινάκιο ή έκθεμα υποθέσεις. Οι υποθέσεις χωρίς μάρτυρες τίθενται υποχρεωτικά στην αρχή του πινακίου/εκθέματος.

(δ) Ο καταμερισμός αυτός γνωστοποιείται με πρωτοβουλία του γραμματέα το αργότερο την προηγούμενη της δικασίμου εργάσιμη ημέρα (άρα από τις 12:00 το μεσημέρι και μετά), στους διαδίκους ή στους πληρεξούσιους δικηγόρους τους, (i) είτε με αποστολή ηλεκτρονικού μηνύματος στον οικείο δικηγορικό σύλλογο και προσθέτως στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τους, εφόσον είναι γνωστή, είτε (ii) με ανάρτηση στην πύλη ψηφιακών υπηρεσιών δικαστηρίων solon.gov.gr για όσα δικαστήρια και διαδικασίες έχουν ενταχθεί στο εν λόγω σύστημα.

(ε) Η διαδικασία αυτή δεν ισχύει για τις υποθέσεις της νέας τακτικής διαδικασίας και τις υποθέσεις ενώπιον του Αρείου Πάγου.

Για να περιγράψουμε κάπως πιο παραστατικά την δικηγορική καθημερινότητα από 1.6.2020 μέχρι 15.9.2020 αυτό που περιμένουμε να ζήσουμε είναι το εξής:

(α) Μέχρι την προτεραία της δικασίμου και δη μέχρι τις 12:00 οι διάδικοι πρέπει να γνωστοποιούν στη γραμματεία την πρόθεσή τους για κοινό αίτημα αναβολής (με υποβολή κοινής δήλωσης) ή να προχωρήσουν στην συζήτηση της υπόθεσης χωρίς μάρτυρα («τα απλά ‘συζητείται’»)

(β) Στο νέο έκθεμα/πινάκιο θα μένουν μόνον οι υποθέσεις που δεν θα αναβληθούν αυτεπαγγέλτως και θα προτάσσονται οι υποθέσεις χωρίς μάρτυρες. Οι λοιπές θα κατατάσσονται τμηματικά μέσα στην δικαστηριακή ημέρα. Το νέο αυτό πινάκιο/έκθεμα θα γνωστοποιείται στους διαδίκους από το μεσημέρι της προτεραίας της δικασίμου και θα έχει μορφή παρόμοια με αυτή που συνήθως συναντούμε στις προσωρινές διαταγές.

(γ) Το πρωί της δικασίμου θα δικάζονται οι υποθέσεις της νέας τακτικής και οι υποθέσεις χωρίς μάρτυρες («τα απλά ‘συζητείται’») και στην συνέχεια θα αρχίζει η συζήτηση των εναπομεινασών υποθέσεων, που θα περιλαμβάνουν μη συναινετικά αιτήματα αναβολής και υποθέσεις με μάρτυρες.

Από την ρύθμιση απουσιάζουν άλλες περιπτώσεις, κατά τις οποίες δεν γίνεται συζήτηση με μάρτυρες, και οι οποίες θα μπορούσαν να γνωστοποιούνται κι αυτές μέχρι την προτεραία, όπως η παραίτηση από το δικόγραφο ή η βίαιη διακοπή της δίκης. Εκτιμούμε ότι πρόκειται για παραδρομή του νομοθέτη, καθώς η και οι υποθέσεις αυτές καλό είναι να προτάσσονται στο πινάκιο και να λαμβάνεται τούτο υπ’ όψιν κατά την χρονοκατανομή του πινακίου.

Προβληματισμό προκαλεί το γεγονός ότι το όλο σύστημα στηρίζεται στο αν πράγματι οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων θα είναι συνεπείς με το βάρος της γνωστοποίησης των προθέσεών τους μέχρι τις 12:00 το μεσημέρι της προτεραίας. Αν κάτι τέτοιο δεν συμβεί, το νέο σύστημα δεν θα μπορεί πρακτικά να εφαρμοστεί.

Επίσης, βάζει σε σκέψεις το γεγονός ότι το μοναδικό μέσο υποβολής της κοινής δήλωσης για την αναβολή ή της πρόθεσης μη εξέτασης μαρτύρων προβλέπεται το e-mail. Εκτιμούμε ότι τούτο προβλέφθηκε προς αποφυγή συνωστισμού στις γραμματείες των δικαστηρίων, αλλά είναι αμφίβολο αν η υποβολή της κοινής δήλωσης ή της πρόθεσης μη εξέτασης μαρτύρων με άλλα μέσα (όπως ιδιοχείρως) είναι δικονομικώς μη παραδεκτή. Εκτιμούμε ότι η αναφορά στην νέα διάταξη έχει περισσότερο καθοδηγητικό χαρακτήρα και καθώς δεν προβλέπει ρητά την ακυρότητα, τυχόν διαφορετικός τρόπος διαβίβασης των ανωτέρω δεν θα πρέπει να κρίνεται άκυρος.

Ε. ΕΝΟΡΚΕΣ ΒΕΒΑΙΩΣΕΙΣ

Πρωτοποριακή για την ελληνική δικονομική πραγματικότητα αποτελεί η ρύθμιση που επιτρέπει την λήψη ένορκης βεβαίωσης ενώπιον δικηγόρου. Οι βασικές παράμετροι της νέας ρύθμισης είναι οι εξής:

(α) Ο δικηγόρος ενώπιον του οποίου λαμβάνεται η ένορκη βεβαίωση πρέπει να είναι διαφορετικός από τους διορισμένους κατά το άρθρο 96 επ. ΚΠολΔ δικηγόρους των διαδίκων.

(β) Ως κατά τόπον αρμόδιος δικηγόρος ορίζεται αυτός που είναι διορισμένος στο Δικαστήριο που είναι αρμόδιο για την κύρια υπόθεση ή έχει την έδρα του στον τόπο κατοικίας ή διαμονής του μάρτυρα.

(γ) Οι λοιπές προϋποθέσεις των άρθρων 421 επ. ΚΠολΔ πρέπει να τηρηθούν στο ακέραιο. 

(δ) Ο δικηγόρος, ενώπιον του οποίου λαμβάνεται η ένορκη βεβαίωση έχει κάποιες διαδικαστικές υποχρεώσεις:

§  Αμέσως μετά τη λήψη της ένορκης βεβαίωσης, ο δικηγόρος ενώπιον του οποίου αυτή δόθηκε την αποστέλλει ηλεκτρονικά στο δικηγορικό σύλλογο στον οποίο ανήκει

§  Ο Δικηγορικός Σύλλογος του δίνει ηλεκτρονική απόδειξη λήψης, ώστε δι’ αυτής να αποκτήσει η ένορκη βεβαίωση βέβαιη χρονολογία και μοναδικό αριθμό.

§  Ο δικηγόρος χορηγεί αντίγραφα της ένορκης βεβαίωσης μαζί με την ως άνω ηλεκτρονική απόδειξη λήψης. Όμοια αντίγραφα χορηγεί και ο οικείος δικηγορικός σύλλογος μέσω της διαδικτυακής πύλης portal.olomeleia.gr

Σημειώνεται ότι ο νέος αυτός τρόπος λήψης των ενόρκων βεβαιώσεων δεν είναι αποκλειστικός. Η λήψη της ένορκης βεβαίωσης ενώπιον Ειρηνοδίκη ή Συμβολαιογράφου παραμένει καθ’ όλα ισχυρή και νόμιμη.

Επίσης, η δυνατότητα για λήψη ένορκης βεβαίωσης ενώπιον Δικηγόρου καθιερώνεται μόνον για τις ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων διαδικασίες. Για τις διοικητικές δίκες τέτοια δυνατότητα δεν παρέχεται, καθώς η κρίσιμη νέα διάταξη δεν επιφέρει καμία αλλαγή στις διατάξεις των άρθρων 184-185 ΚΔΔ, στις οποίες ούτε καν αναφορά κάνει. Άλλωστε, και συστηματικά η νέα διάταξη συμπεριλαμβάνεται στο άρθρο που φέρει τον τίτλο «διατάξεις για την επαναλειτουργία των πολιτικών δικαστηρίων και την διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης». Εξάλλου, στο άρθρο που αφορά τις διαδικασίες ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων δεν γίνεται καμία απολύτως αναφορά. Ίσως αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι στην περίπτωση ενόρκων βεβαιώσεων στις διοικητικές δίκες οι διάδικοι μπορούν να υποβάλλουν ερωτήσεις στον εξεταζόμενο μάρτυρα, κάτι που δεν ισχύει στις ένορκες βεβαιώσεις των άρθρων 421 επ. ΚΠολΔ.

Υπογραμμίζουμε ότι η σχετική δυνατότητα για λήψη ενόρκων βεβαιώσεων ενώπιον Δικηγόρου παρέχεται για το χρονικό διάστημα από 1.6.2020 μέχρι 15.9.2020. Δεν είναι σαφές αν οι ένορκες βεβαιώσεις πρέπει να αφορούν σε δίκες που θα διεξαχθούν και αυτές σε αυτό το χρονικό διάστημα. Επειδή σκοπός του νόμου είναι να αποφευχθεί ο συνωστισμός κατά την κρίσιμη για την διάδοση του κορωνοϊού περίοδο και επειδή δεν τίθεται ρητά ως προϋπόθεση της λήψης της βεβαίωσης η δίκη (ενώπιον της οποίας μέλλει να χρησιμοποιηθεί) να διεξαχθεί εντός του ιδίου διαστήματος, ο γράφων κλίνει της εκδοχής ότι δεν απαιτείται και η δίκη να διεξαχθεί μέχρι την 15.9.2020.

ΣΤ. ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΔΙΑΤΑΓΕΣ

Σύμφωνα με την νέα διάταξη, προσωρινές διαταγές των άρθρων 691Α (στο πλαίσιο ασφαλιστικών μέτρων) και 781 του ΚΠολΔ (στο πλαίσιο δικών εκουσίας δικαιοδοσίας), «καθώς και προσωρινές διαταγές ή διατάξεις αποφάσεων επί αιτήσεων αναστολής της εκτέλεσης ή της εκτελεστότητας σε υποθέσεις κάθε φύσης και διαδικασίας», οι οποίες χορηγήθηκαν μέχρι τη ματαιωθείσα λόγω της αναστολής των δικών συζήτηση της σχετικής αίτησης ή ορίστηκε ότι ισχύουν υπό τον όρο διεξαγωγής της συζήτησης αυτής, λογίζονται αυτοδικαίως παραταθείσες μέχρι τη νέα δικάσιμο που ορίζεται οίκοθεν σύμφωνα με όσα εκθέσαμε ανωτέρω.

Ζ. ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΙ

Η νέα διάταξη είναι δομημένη επί της βάσης ότι από την 1^η Ιουνίου και εφ’ εξής όλες οι πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης επιτρέπονται ανεμπόδιστα με εξαίρεση την διενέργεια των πλειστηριασμών και την επίσπευσή τους. Για τα τελευταία εισάγεται ένα εξαιρετικό δίκαιο που ισχύει μέχρι τις 15.9.2020. Με βάση το τελευταίο:

(α) Ματαιώνονται οι πλειστηριασμοί που έχουν οριστεί για το χρονικό διάστημα από 1.6.2020 μέχρι 31.7.2020. Για τους πλειστηριασμούς αυτούς (που ματαιώνονται κατά τρόπο πρόωρο) ο επισπεύδων έχει το βάρος εντός αποκλειστικής προθεσμίας  τριάντα (30) ημερών από τη δημοσίευση της διάταξης και με την αρχικά εκτιμηθείσα αξία και τιμή πρώτης προσφοράς (δεύτερο εδάφιο της παρ. 1, περ. γ της παρ. 2 του άρθρου 954 και παρ. 2 του άρθρου 993 ΚΠολΔ), να ορίσει νέα ημέρα πλειστηριασμού μετά την 31η.7.2020, τηρώντας κατά τα λοιπά τις νόμιμες προθεσμίες και ιδίως εκείνες της περ. ε της παρ. 2 του άρθρου 954 και της παρ. 2 του άρθρου 993, της παρ. 2 του άρθρου 1011Α ΚΠολΔ ή της ειδικής νομοθεσίας (ιδίως του ν.δ. 17.07/13.08.1923, A' 224). Αν ο επισπεύδων δεν τηρήσει την προθεσμία των 30 ημερών, τότε κάθε δανειστής, εφόσον έχει απαίτηση κατά του οφειλέτη, η οποία στηρίζεται σε εκτελεστό τίτλο, αφού επιδώσει σε εκείνον κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση, επιταγή προς εκτέλεση, μπορεί να επισπεύσει τον πλειστηριασμό τηρουμένων των νομίμων προθεσμιών. Πρακτικά, δηλαδή οι πλειστηριασμοί του διαστήματος της αναστολής μπορούν να προσδιορισθούν από τις αρχές του 2021 και μετά.

(β) Mutatis mutandis τα ίδια ισχύουν και ως προς τους πλειστηριασμούς που διενεργούνται κατά τον ΚΕΔΕ.

(γ) Στις περιπτώσεις ορισμού ημέρας πλειστηριασμού κατ' εφαρμογή της παρ. 1, του δευτέρου εδαφίου της παρ. 2 και της παρ. 3 του άρθρου 966 ΚΠολΔ, όταν οποιαδήποτε προθεσμία εμπίπτει, έστω και μερικώς, εντός του χρονικού διαστήματος της αναστολής, ο πλειστηριασμός ματαιώνεται και ορίζεται νέα ημέρα πλειστηριασμού, τηρουμένων των προθεσμιών που προβλέπονται στις διατάξεις αυτές.

(δ) Τελευταία κατηγορία πλειστηριασμών που ματαιώνονται είναι εκείνη των πλειστηριασμών που είχαν προσδιορισθεί μέχρι τις 15.6.2020 με βάση το άρθρο 973, την παρ. 4 του άρθρου 1006 και την παρ. 4 του άρθρου 1011Α ΚΠολΔ (δηλαδή έπειτα από υποκατάσταση). Προφανώς το γεγονός ότι πρόκειται για «ταλαιπωρημένους» πλειστηριασμούς αποτελεί το λόγο της «προνομιακής» αυτής αντιμετώπισης. Στην περίπτωση, πάντως, που έχουμε να κάνουμε με πλειστηριασμό της κατηγορίας αυτής που είχε προσδιορισθεί μέχρι τις 15.6.2020, θα πρέπει να ορισθεί νέα ημέρα πλειστηριασμού τηρουμένων των προθεσμιών που προβλέπονται στη διάταξη αυτή.

Στην νέα διάταξη δεν περιέχονται ρυθμίσεις που να ορίζουν την τύχη των εκούσιων πλειστηριασμών της περιόδου από 1.6.2020 μέχρι 31.7.2020, καθώς και τις εκποιήσεις στο πλαίσιο πτωχευτικών ή παραπτωχευτικών διαδικασιών. Η απάντηση δεν είναι τόσο εύκολη, καθώς η ιδιαιτερότητα των διαδικασιών αυτών, καθώς και η έλλειψη μαζικότητάς τους, θα συνηγορούσαν μάλλον υπέρ της δυνατότητας διεξαγωγής τους. Άλλωστε, κατά τον γνωστό ερμηνευτικό κανόνα, το εξαιρετικό δίκαιο πρέπει να ερμηνεύεται στενά.

Η. ΛΟΙΠΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Κλείνοντας ιδιαίτερα σημαντικές είναι και δύο τελευταίες ρυθμίσεις του νέου άρθρου.

(α) Με την §14 μετατίθεται αναδρομικώς η έναρξη ισχύος της υπαγωγής στην υποχρεωτική πρώτη συνεδρία της διαμεσολάβησης  για τις διαφορές που εκδικάζονται κατά την τακτική διαδικασία και υπάγονται στην καθ` ύλην αρμοδιότητα του Μονομελούς Πρωτοδικείου αν η αξία του αντικειμένου της διαφοράς υπερβαίνει το ποσό των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ και του Πολυμελούς Πρωτοδικείου: Αντί της 15.3.2020, ο χρόνος έναρξης ισχύος μετατίθεται για την 1.7.2020.

Σημειώνεται ότι δεν αλλάζει τίποτε ως προς τις οικογενειακές διαφορές του άρθρου 592 ΚΠολΔ (εκτός από αυτές των περιπτώσεων α΄, β΄ και γ΄ της παραγράφου 1 του ιδίου άρθρου), που υπήχθησαν στην υποχρεωτική πρώτη συνεδρία της διαμεσολάβησης από 15.1.2020.

(β) Για το χρονικό διάστημα της αναστολής (13.3.2020 - 31.5.2020) ορίστηκε με την §15 του νέου άρθρου ότι δεν τρέχουν τόκοι επιδικίας. Υπογραμμίζεται ότι η ρύθμιση αφορά όχι το σύνολο των τόκων υπερημερίας, αλλά μόνο το μέρος των τόκων που αντιστοιχεί στους τόκους επιδικίας.

Θ. ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Κάποιες από τις νέες ρυθμίσεις εμφανίζουν σημαντικό ενδιαφέρον. Η εισαγωγή της δυνατότητας ενόρκων βεβαιώσεων ενώπιον Δικηγόρων και η χρονοκατανομή του πινακίου θα μπορούσαν να παραμείνουν και μετά την 15^η Σεπτεμβρίου 2020. Ο τρόπος εφαρμογής τους στο σύντομο διάστημα ισχύος των διατάξεων αυτών θα δείξει αν οι διατάξεις αυτές θα αποκτήσουν μονιμότερο χαρακτήρα.

Του Φώτη Κ. Γιαννούλα, Δικηγόρου Αθηνών, fgiannoulas@giannoulas.eu